Các phương pháp nuôi dạy con đúng cách phù hợp với tâm lý trẻ các bậc cha mẹ nên biết
Các bậc cha mẹ cần hiểu rằng việc nuôi dạy con không phải là áp đặt theo ý của người lớn mà phải tùy thuộc vào tâm lý của trẻ con, chính xác hơn là tâm lý của chính con bạn thì mới hiệu quả. Dưới đây là các phương pháp nuôi dạy con đúng cách phù hợp với tâm lý trẻ, các bạn cùng tham khảo để nuôi dạy con phát triển tốt nhất nhé!
Hiểu được con là phải hiểu được những diễn biến tâm lý bên trong con, hiểu được các mối quan hệ, khát vọng, cảm xúc, suy nghĩ, nguyện vọng, mong muốn, sở thích, lo lắng, niềm vui, nỗi buồn…, những gì con cái nói ra, và cả những điều chúng không nói.
Để có thể làm được điều này, không cách nào khác hơn là các bậc cha mẹ phải tạo được sự gần gũi, thân mật, tin tưởng ở trẻ; để chúng có thể dễ dàng chia sẻ những tâm tư, tình cảm của chúng.
Vì vậy mà cha mẹ phải không ngừng học hỏi, tìm hiểu những kiến thức về dạy dỗ và giáo dục con cái. Không khi nào là đủ cho việc tìm hiểu và giáo dục con cái. Bởi con bạn luôn biến đổi không ngừng, và cuộc sống lại muôn hình vạn trạng. Tâm sinh lý con trẻ liên tục biến đổi, và nhiệm vụ của các bậc cha mẹ là phải thấu hiểu con để giáo dục chúng theo đường lối đúng đắn.
Các phương pháp nuôi dạy con đúng cách phù hợp với tâm lý trẻ các bậc cha mẹ nên biết phần 1
1.Nuôi dạy con để làm gì?
Bố mẹ nào cũng muốn con nên người, thành đạt, nhưng lại lúng túng không biết phải làm gì ngoài việc nuôi nấng và lo cho con ăn học, học sao cho giỏi, học cho đến nơi đến chốn, vậy là ổn. Nhưng “trồng người” đâu chỉ đơn giản như vậy.
Các bậc cha mẹ cần có một cái nhìn trọn vẹn và một tầm nhìn xa. Mục đích cuối cùng của việc dạy dỗ và giáo dục con cái đó là giúp chúng đứng vững trong cuộc sống, đương đầu với những khó khăn, thích nghi tốt với mọi hoàn cảnh của cuộc sống, giúp con cái phát triển đúng với con người của chúng: về năng khiếu, tiềm năng, sở trường…
Cha mẹ không thể sống giúp, sống thay cho con mình được. Vì vậy, điều quan trọng là phải tạo cho con một nền tảng vững chắc để chúng có khả năng độc lập, tự chủ, không phụ thuộc.
Nhiều phụ huynh muốn con em mình đạt được những mục đích mà bản thân họ mong muốn chứ không phải của bản thân chúng. Vì danh dự của mình mà họ chỉ nhìn thấy những mục đích trước mắt, mục đích ngắn hạn, để rồi nhồi nhét cho con những thứ không cần thiết, chẳng cần biết con mình có thích hay không, có đúng thời điểm, hay có thật sự cần thiết cho nhân cách hay cuộc đời của chúng hay không. Nào là đàn, hát, múa, vẽ, vi tính, bóng rổ, bơi lội, ngoại ngữ…, để rồi đứa trẻ rơi vào tình trạng stress thật đáng thương. Trong khi cái cần thiết và quan trọng nhất là nhân cách trẻ thì lại không được quan tâm đúng mức.
Các bậc phụ huynh nên ý thức về mục đích giáo dục con cái, đó là giúp cho chúng phát triển thành một con người độc lập, con người trưởng thành thật sự – không chỉ về mặt sinh học mà quan trọng là mặt nhân cách. “Di sản quý nhất bố mẹ để lại cho con cái không phải là của cải, tài sản; mà là niềm tin vào bản thân, sức mạnh để đứng vững trong đời sống với tình thương vô bờ bến”.
2.Phương pháp nuôi dạy con
Giáo dục con cái là một vấn đề hết sức quan trọng. Tuy nhiên, các bậc cha mẹ phần lớn lại chưa trải qua bất cứ một trường lớp nào cả, mà chỉ lượm lặt những kinh nghiệm của người đi trước.
Có được những kinh nghiệm thì tốt, nhưng đôi khi kinh nghiệm của người đi trước không thể áp dụng đúng được nơi những con người khác nhau, trong những thời điểm và hoàn cảnh khác nhau.
Dễ thấy là trong các gia đình truyền thống – gia đình đa thế hệ, không ít mâu thuẫn giữa ông bà – cha mẹ, cha mẹ – con cái, ông bà – con cháu… Phần lớn, cha mẹ dạy dỗ, giáo dục con cái không theo một phương pháp nào cả, chỉ dựa trên kinh nghiệm và cảm tính. Dẫn đến là cha mẹ để cảm xúc dẫn dắt, không đủ sáng suốt, không đủ bình tĩnh để xử lý và giải quyết vấn đề; để rồi con cái phải gánh chịu những lời la mắng, đòn roi, hình phạt với sự ấm ức và thất vọng vì cha mẹ không chịu hiểu cho chúng.
Các phương pháp nuôi dạy con đúng cách phù hợp với tâm lý trẻ các bậc cha mẹ nên biết phần 2
Cha mẹ thường chỉ biết la mắng, phạt con khi chúng bị điểm thấp, cho rằng chúng lười biếng, không chịu cố gắng…, mà không thử tìm hiểu xem nguyên nhân thật sự là gì. Có thể vì đó là môn học không hợp với sở trường của chúng, có khi vì chúng không thích thầy/cô giáo dạy môn ấy, cũng có thể chúng đang mắc kẹt một vấn đề nào đó về sức khỏe…
Vì vậy, bố mẹ hãy là bạn của con, hãy tìm hiểu, tạo điều kiện gần gũi để con cái tâm sự, lắng nghe con để thấu hiểu con. Lấy con làm trọng tâm trong quá trình dạy dỗ, giáo dục. Cuộc sống ngày nay có quá nhiều cạm bẫy, quá nhiều điều tiêu cực. Bố mẹ phải là người dẫn đường sáng suốt, giúp cho trẻ lựa chọn cho mình những hướng đi đúng đắn. Đừng quá bao bọc trẻ để rồi chúng không thể đứng vững khi không có bàn tay dìu dắt của cha mẹ.
Bố mẹ nào cũng muốn những điều tốt đẹp cho con. Trước những nguy cơ xấu, bố mẹ thường cấm đoán , ngăn cản con. Lúc nhỏ, có thể trẻ chưa hiểu, nhưng khi trẻ lớn lên, bố mẹ phải giải thích nguyên nhân vì sao họ muốn chúng phải làm điều này, không được làm điều kia, để chúng hiểu rằng, tất cả là vì lợi ích của chúng. Làm như vậy, cha mẹ trao lại quyền quyết định cuộc đời của trẻ cho chúng. Chúng sẽ thấy biết ơn cha mẹ, và quan trọng là trẻ không hề cảm thấy bị bắt buộc hay bị áp lực một cách vô lý.
Một điều thật sự quan trọng đó là, cha mẹ phải làm gương cho con cái. Cha mẹ muốn con cái mình thế nào thì trước hết hãy sống như vậy. Trẻ có xu hướng không nghe những gì cha mẹ nói, nhưng nhìn vào những việc cha mẹ chúng làm. Vì vậy mà đòi hỏi cha mẹ phải thật sự gương mẫu.
Phần lớn các bậc cha mẹ thường nặng tư tưởng: con thì phải nghe theo lời cha mẹ. Cha mẹ chỉ quen đưa ra mệnh lệnh mà không biết rằng, khi bắt ép con làm điều gì đó trong khi bản thân mình không làm gương thì lời nói của cha mẹ không thuyết phục, không mang lại hiệu quả và sức ảnh hưởng.
Một điều khó khăn nữa cho cha mẹ, đó là lòng kiên nhẫn. Giáo dục con cái rất cần một sự kiên nhẫn và lòng vị tha. Nóng vội, mất bình tĩnh sẽ không thể dạy con cái mà còn đem lại những hậu quả khó sửa lại được. Một khi tâm hồn trẻ bị tổn thương thì vết sẹo nơi đó chẳng mất đi được.
Vì vậy, rất cần ở cha mẹ một tình thương bao la, vô bờ bến để mãi kiên trì bên con, uốn nắn và hướng dẫn từng bước đi. Phải có niềm tin vào một tương lai tốt đẹp của đứa con yêu của mình, để trên chặng đường cùng con bước đi, những lúc khó khăn cha mẹ không nản chí và buông xuôi. Đừng để quan niệm “Cha mẹ sinh con, trời sinh tính” làm nhụt chí khi đối diện với những thách thức trong nuôi dạy con.
3.Con trẻ cần gì?
Đó là câu hỏi mà tất cả phụ huynh đều muốn biết câu trả lời vì khi chúng ta đã sinh con ra, hầu như tất cả đều thương con vô bờ bến. Cha mẹ muốn biết con cần gì để có thể nhanh chóng cho con ngay điều con cần có. Và vì quá nóng lòng muốn biết cấp tốc, nên cách hay được phụ huynh chọn là . . .đoán luôn cho nhanh! Vậy đó mà sinh ra không biết bao nhiêu rắc rối: rất nhiều phụ huynh cho rằng ‘tôi sao thì con tôi vậy, tôi biết nó cần gì vì tôi sinh ra nó, tôi phải hiểu nó chứ’. Tệ hơn – nhưng lại diễn ra rất nhiều, nhiều kinh khủng! – là xu hướng ‘con tôi cần nghe lời tôi chỉ bảo, vì tôi luôn hướng dẫn nó làm điều có lợi chứ có xúi dại nó bao giờ!”. Nhưng thực tế xảy ra lại là: “không bắt nó làm việc nhà, để dành hết thời gian cho nó học bài, vậy mà sểnh một cái là tót đi chơi, mới la có một chút vậy mà đã . . . !” hoặc: “nó đòi gì có nấy như thế mà sao lại bỏ nhà đi không biết nữa”.
Các phương pháp nuôi dạy con đúng cách phù hợp với tâm lý trẻ các bậc cha mẹ nên biết phần 3
Khi gặp sự phản kháng của con – đôi khi rất tiêu cực, đau lòng – thì mới ngớ người ra thẫn thờ: “tôi thương con không biết để đâu cho hết, sao nó lại không hề biết thương cha thương mẹ như vậy được hả trời?”. Đến lúc cha mẹ phải gọi đến “TRỜI” thì tình hình có lẽ đã tới hồi gay cấn lắm rồi. Mà đâu phải chỉ riêng phụ huynh muốn biết ‘con cần gì’; chính con trẻ mới là người tha thiết nhất muốn cha mẹ hiểu: mình cần gì! Thông thường phụ huynh hay tập trung hướng con vào những xu hướng sống như: học giỏi để mai sau thành đạt, cho mát mặt mẹ cha. Con phải là một đứa trẻ bảo gì nghe nấy thì mới là ngoan. Những gì cha mẹ chưa đạt được thì kỳ vọng ở con phải cố mà đạt được!?! Cố lên để thay cha mẹ tiếp quản cơ ngơi đã được tạo dựng v.v. . . Tất cả đều được đặt dưới bảng hiệu ‘VÌ CON’.
Có gì sai khi cha mẹ mong muốn như vậy không? Tất nhiên là không! Nhưng đó là những điều cha mẹ muốn chứ không phải những điều con muốn, hay nói chính xác là con chưa đủ trải nghiệm để hiểu vì sao những điều đó tốt cho mình, vì vậy con không muốn làm theo, chứ không phải vì con không thương cha mẹ! Và đa số phụ huynh đã làm gì để giúp con “hiểu”? Con không muốn học? (vì cách học và chương trình học chán ngắt, chịu không nổi) thì ép học, không học là bị chì chiết, bị phạt, bị đòn: “không học thì có nước hốt rác mà ăn” “nhìn xem có bạn phải tự kiếm tiền để đi học, còn con được cưng được chiều như thế (nhiều quí vị khi giận lên là không kiềm chế nổi, toàn mày tao mi tớ với con như xã hội đen mới ấn tượng chớ!) có mỗi chuyện học mà cũng không nên thân” “học gì mà toàn đội sổ thế không biết nhục à?”. Có người còn ghê nữa nha: “Học gì mà có Học Sinh Tiên tiến thôi vậy, phải là Học sinh giỏi chứ. Trong nhà toàn kỹ sư tiến sĩ, có ai tiếc gì với con đâu, lăn lóc kiếm tiền cho đi học mà học thế thì làm sao thành cái gì được?” v.v. .
Nhưng trên đời này, có ai yêu nổi cái điều mà chính vì nó khiến mình bị nhục mạ hay không? Thế là tiếp tục ghét học hơn nữa, và khi có cơ hội thì ngu gì mà không tót đi chơi. Bị đòn nhiều thì . . bỏ nhà đi luôn cho phụ mẫu biết mặt bầu cua! Rồi thì cha mẹ muốn con phải là đứa ‘bảo gì nghe nấy’, nếu không nghe là bị đánh mắng đủ kiểu: Nếu sinh ra chỉ cần nghe và làm theo những gì người khác bảo là tốt rồi, thì cần chi bộ não phải nặng tới 1,5kg? Chỉ cần nó nặng vài trăm gam như chú cún ở nhà là đủ! Lập tức bộ não 1,5kg của con làm việc ngay: ‘những gì tôi có thể suy nghĩ ra đối với ba mẹ là không có giá trị. Vậy thì tôi sẽ phải sử dụng khả năng suy nghĩ của mình ở chỗ khác thôi’. Thế nhưng cũng có những lúc con phải nghe rằng: “có nhiêu đó mà con nghĩ không ra, sao dở quá vậy, có cái đầu thì phải biết suy nghĩ chứ?”. Riết rồi con rối mù, chẳng biết lúc nào mình cần độc lập suy nghĩ, lúc nào mình không được phép suy nghĩ mà phải cúi đầu răm rắp ‘dạ’ ‘vâng’. Nên nhẹ thì câm nín, gần như không nói chuyện với cha mẹ nữa, vì nói cái gì ra lập tức bị phản bác cái ấy thì . . ba mẹ nói luôn đi, con không nói nữa đâu! Nhưng vì con vẫn có nhu cầu rất cao về tư duy, về bày tỏ cảm xúc nên đành tìm đến bạn bè, thế là “cha mẹ nói toàn điều hay lẽ phải thì không thèm nghe chớ bạn nó xúi gì nó nghe đó, coi có ngu không”!?!
Cao trào hơn là cha mẹ bảo gì con lại cố làm ngược cho bằng được, để chứng minh “tôi là người có khả năng suy nghĩ, không cần ai nghĩ hộ!” Còn đỉnh điểm là bỏ nhà đi hay tìm đến cái chết để thoát khỏi ‘vòng kim cô’ cha mẹ. Nói tới đây chắc chúng ta mới thấm thía hết ý nghĩa câu ông bà vẫn dạy “của cho không bằng cách cho”: những điều phụ huynh muốn truyền cho con mình luôn luôn là những điều tốt, nhưng vì kỹ năng truyền trao chưa phù hợp, chưa đủ , thậm chí đôi lúc chưa đúng, nên cha mẹ cố cho rất nhiều mà con lại chẳng nhận được bao nhiêu, buồn hơn là đôi khi con nhận lấy những điều ngược lại! Còn xu hướng muốn con phải thành công ở những điều mình đã từng thất bại, hoặc muốn con có đủ kỹ xảo để tiếp nhận cơ ngơi mình đã tạo ra; đây là 2 xu hướng. . miễn bàn! Bởi những bậc phụ huynh này thực chất đã xem con như một công cụ để . . trả thù đời, hoặc để bảo lưu công sức lao động của mình chứ không ai có thể nói được đó là ‘Vì con’! Vì mỗi người là một cá thể hoàn chỉnh, có tư duy, thể chất và thiên hướng độc lập, không thể bắt người này suy nghĩ và hành động giống như người khác, mà phụ huynh thì thường bối rối “nó là con tôi, chỉ muốn tốt cho nó thôi, sao nó không chịu hiểu tôi nhỉ?”. Ở hai xu hướng nêu trên, vấn đề đã rõ như ban ngày, mâu thuẫn nằm ở chỗ: cha mẹ cố bắt con phải nhận những điều con hoàn toàn không thấy cần, đó là lý do con từ chối không nhận. Khi cha mẹ chính là người không chịu hiểu con, thì tại sao con lại phải hiểu cha mẹ? Bởi ‘Nước mắt chảy xuôi’ cơ mà! ‘Tám’ qua ‘tám’ lại một hồi thì câu hỏi vẫn còn nguyên đó:
Những điều con trẻ cần ở cha mẹ:
– Tôn trọng:
Chắc chắn rồi! Không ai muốn bị coi thường, con cũng vậy. Khổ nỗi cha mẹ hay phiên dịch ý tưởng này thành ra tôn thờ mới ‘ác’ chớ: muốn xe phân khối lớn, có ngay. Muốn tiền tiêu vặt, khỏi phải xin, 500 ngàn 1 ngày. Muốn MP3, điện thoại đời mới, laptop xịn, vô tư. Xin thưa: đó là ‘thờ”, không phải ‘trọng’! ‘Trọng’ là khi con thực sự cảm nhận được sự rằng ‘mình quan trọng, không có mình trong gia đình là không được’. Đằng này, cung phụng như thế đó nhưng ‘đang lo cho nó đi nước ngoài học, hy vọng nó sẽ biết thương cha mẹ hơn’, nghĩa là dạy không được nên ‘đẩy’ đi chỗ khác, hy vọng ở những nơi khác sẽ có cách giáo dục hiệu quả hơn để uốn nắn con mình!
– Công bằng:
Đương nhiên! Điều này thì toàn xã hội mong muốn chứ chẳng riêng cá nhân nào.
– Yêu thương:
Chứ sao nữa! Đây là nhu cầu cao nhất về tinh thần của con người mà. Nhưng xin đính chính rõ đó phải là một tình yêu vô điều kiện mới được. Chớ thương mà đặt ra điều kiện “con phải thế này, thế kia, thế nọ thì ba mẹ mới thương” hoặc “con mà như thế thì mẹ không thương con nữa” thì ớn lắm, ai mà thèm. Con trẻ không thích và cũng không cần loại yêu thương đó, vì nó mang tính ‘tiền trao cháo múc’, sòng phẳng quá!
– Vui vẻ:
Còn phải nói! Sống trong một không gian thiếu vui vẻ thì. . . ngán ngược tới đỉnh đầu luôn! Và sự ngán ngẩm đó sẽ như một động cơ phản lực thúc đẩy con mau mau đi tìm chỗ khác vui hơn.
Các bạn cần phải tìm hiểu kỹ về những tâm lý cũng như những mong muốn thật sự của con mình thì mới có thể có cách dạy bảo con nên người phù hợp với con. Mong là những thông tin trên sẽ giúp ích cho các bạn. Chúc gia đình bạn luôn hạnh phúc và khỏe mạnh. Hãy luôn đồng hành và ủng hộ mecuti.vn để biết thêm nhiều thông tin hữu ích nhé!
